Centrum leczenia zawrotów głowy

Na czym polega badanie VHIT oraz jak jest wykonywane?

Przeprowadzane w Centrum Leczenia Zawrotów Głowy Artmedis badanie VHIT to nowoczesne badanie wykorzystujące komputerową analizę ruchów głowy i towarzyszących im ruchów gałek ocznych. Ściśle określone dynamiczne ruchy (pchnięcia) głowy pacjenta (zwane impulsami), wykonywane przez osobę badającą w płaszczyznach poszczególnych kanałów półkolistych, są rejestrowane przez komputer dzięki żyroskopowi wbudowanemu w specjalne gogle (zwane też maską), które pacjent ma na sobie podczas badania. Gogle zaopatrzone są również w kamery, dzięki którym możliwa jest dokładna rejestracja towarzyszących pchnięciom głowy precyzyjnych i bardzo szybkich ruchów gałek ocznych (w tym niewidocznych gołym okiem). Na podstawie komputerowej analizy zarejestrowanej w trakcie poszczególnych impulsów trajektorii ruchu gałek ocznych można ocenić reaktywność odpowiednich kanałów półkolistych błędnika.

Utrzymanie spojrzenia na danym obiekcie podczas gdy głowa przemieszcza się z dużą prędkością wymaga bowiem prawidłowego działania tzw. odruchu przedsionkowo-ocznego (vestibulo-ocular reflex, VOR). Polega on na tym, że przemieszczenie się głowy w jednym kierunku powoduje natychmiastowy ruch gałek ocznych w stronę przeciwną i to z tą samą prędkością i o ten sam kąt. Jest to mechanizm bardzo precyzyjny, który wymaga sprawnej odpowiedzi błędników na bodziec pod postacią pchnięć głowy. Ta właśnie odpowiedź jest rejestrowana i oceniana jakościowo podczas badania VHIT. Wykonując pchnięcie głowy w płaszczyźnie danego kanału rejestrujemy VOR wywołany pobudzeniem receptora w bańce stymulowanego kanału. Osoba opisująca badanie ocenia zapis graficzny VOR poszukując przede wszystkim obecności tzw. sakad ukrytych i jawnych, które są oznaką zaburzonego VOR. Komputer zaś wylicza tzw. współczynnik wzmocnienia (gain), który dostarcza informacji o dokładności odwzorowania ruchu głowy przez odpowiadający mu ruch oka.

Technika wykonania badania jest stosunkowo prosta. Pacjentowi zakłada się na oczy specjalną maskę, która podłączona jest do komputera. Zadaniem pacjenta jest ciągłe wpatrywanie się w ustalony punkt na ścianie, podczas gdy diagnosta stojąc za pacjentem trzyma oburącz jego głowę wykonując liczne krótkotrwałe i szybkie ruchy w różnych płaszczyznach (odpowiadających płaszczyznom, w których ułożone są w przestrzeni poszczególne kanały półkoliste). Ważne jest, żeby podczas wykonywania pchnięć pacjent ani przez chwilę nie spuszczał z oczu wyznaczonego punktu, jak też aby punkt ten w żadnym momencie nie znikał z pola widzenia. Należy też starać się jak najbardziej rozluźnić mięśnie karku starając się powstrzymać występujący czasem odruch spinania mięśni i usztywniania szyi. Wówczas badanie nie powoduje zwykle większego dyskomfortu. Ponieważ wykonywane przez badającego ruchy głową pacjenta mają niewielką amplitudę, nie są one niebezpieczne, nawet dla osób z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa, choć czasem bardzo masywne zmiany w kręgosłupie lub inne schorzenia bardzo znacznie ograniczające ruchomość szyi mogą stanowić przeciwwskazanie do badania.

Przewagą badania VHIT w porównaniu do próby obrotowej, a zwłaszcza próby kalorycznej jest znacznie lepsza tolerancja badania przez pacjenta. Podczas stymulacji na fotelu obrotowym normalne jest odczuwanie zawrotów głowy, nawet przez osobę zdrową. Jeszcze gorzej tolerowanym badaniem jest próba kaloryczna, podczas której bodziec termiczny (wlewanie do ucha ciepłej i zimnej wody lub wdmuchiwanie ciepłego i zimnego powietrza) u każdego pacjenta z zachowaną pobudliwością błędników wywołuje oczopląs i zawroty głowy o typie ruchu wirowego, często z towarzyszącymi nudnościami, a czasem nawet wymiotami.
Badanie VHIT na ogół nie nasila natomiast istniejących zawrotów, ani ich nie wywołuje. Bezpośrednio po jego zakończeniu można więc zwykle bez problemu wrócić do domu, a nawet prowadzić samochód. Jest to też badanie z wyboru u dzieci, które zwykle bardzo niechętnie współpracują podczas badania VNG.