Skip to content

Łódź, ul. Kusocińskiego 61

rejestracja@artmedis.com.pl

Centrum leczenia zawrotów głowy

Dr Marek Juszczak 

specjalista neurolog

Dr n.med. Magdalena Janc

fizjoterapeutka specjalizująca się w rehabilitacji przedsionkowej

Cennik:

  • Diagnostyka i leczenie zawrotów głowy – pierwsza wizyta (60 min):  400 zł
  • Leczenie zawrotów głowy – kolejna wizyta lekarska (30 min): 250 zł
  • Badanie błędników metodą VHIT250zł
  • Rehabilitacja –  1 sesja (60 min): 180 zł * (liczba potrzebnych sesji ustalana indywidualnie przez fizjoterapeutę i Pacjenta)

Marek Juszczak – ZnanyLekarz.pl

Czym są zawroty głowy?

Zawroty głowy to pojęcie szerokie i niejednoznaczne. Mieszczą się w nim rozmaite odczuwane przez chorych nieprzyjemne doznania dotyczące równowagi. Może to być np. złudzenie ruchu otoczenia (kołowego czy liniowego) lub własnego ciała względem otoczenia (są to tzw. zawroty układowe). Często jednak zawrotami chorzy nazywają uczucie niestabilności, ogólnego osłabienia, wrażenie pływania w głowie, odrealnienia, kołysania, popychania i inne trudne do sprecyzowania doznania (tradycyjnie zwane zawrotami nieukładowymi). Zawroty mogą trwać sekundy, minuty, godziny lub dni, a nawet utrzymywać się nieprzerwanie przez wiele lat. Sprecyzowanie charakteru dolegliwości, ich czasu trwania, a także czynników nasilających objawy, jest istotne przy zbieraniu wywiadu z chorym i często ukierunkowuje diagnostykę.

Czy zawroty głowy to powszechna dolegliwość? 

Tak. Szacuje się, że dotyczą 10-20% populacji ogólnej. Częstość ich występowania wzrasta z wiekiem – dotyczy około 30% osób po 65 roku życia. Są też trzecim co do częstości objawem zgłaszanym lekarzom przez dorosłych pacjentów na całym świecie. Jest to zatem niezwykle istotny problem społeczny, co niestety nie przekłada się na jakość diagnostyki i leczenia oferowanych chorym przez system opieki zdrowotnej w naszym kraju.

Jak możemy pomóc osobom cierpiącym na zawroty głowy?

W ramach przychodni Artmedis otworzyliśmy dla Państwa Centrum Leczenia Zawrotów Głowy.  Jest to jedyna w Łodzi, a jedna z nielicznych w Polsce, placówka, która kompleksowo zajmuje się pacjentami z zaburzeniami układu równowagi, prowadząc ich sprawnie przez proces diagnostyczny do momentu postawienia rozpoznania oraz umożliwia niezwłoczne rozpoczęcie leczenia i rehabilitacji.

Diagnostyką i leczeniem zawrotów głowy i zaburzeń równowagi w naszym ośrodku zajmuje się dr Marek Juszczak, specjalista neurolog, który od 14 lat zawodowo interesuje się tematyką neurootologii, we współpracy z fizjoterapeutą dr n. med. Magdaleną Janc – jednym z niewielu w Polsce wysokiej klasy specjalistów w dziedzinie rehabilitacji chorych z zaburzeniami równowagi i zawrotami głowy.

Centrum leczenia zawrotów głowy


Jakie są główne przyczyny zawrotów głowy?

Wśród licznych schorzeń objawiających się zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi do najczęstszych należą: łagodne położeniowe zawroty głowy, migrena przedsionkowa, zawroty czynnościowe (np. związane z depresją, zaburzeniami lękowymi lub nerwicowymi), choroba Meniere’a, zapalenie neuronu przedsionkowego, obustronna westybulopatia (obustronne uszkodzenie błędnika), zawroty związane z chorobami neurologicznymi (np. zespoły parkinsonowskie, następstwa udaru mózgu/móżdżku, rzadziej stwardnienie rozsiane, polineuropatie) lub chorobami układu krążenia, a także niedociśnienie ortostatyczne, presbiastazja/presbywestybulopatia (zwyrodnienie układu równowagi związane z procesem starzenia), czy zawroty polekowe.


Na czym polega współczesna diagnostyka zawrotów głowy?

W procesie diagnostycznym, który jest często czasochłonny i wymagający, należy patrzeć całościowo na układ równowagi, jednocześnie poszukując
w badaniu podmiotowym i przedmiotowym oznak uszkodzenia poszczególnych jego części.

Wg. światowych ekspertów w dziedzinie zawrotów głowy, np. prof. Michaela Struppa z Uniwersytetu w Monachium, zasadniczą rolę w diagnostyce zawrotów głowy i zaburzeń równowagi odgrywają dwa elementy.

Pierwszym jest szczegółowy i ukierunkowany wywiad, umożliwiający wychwycenie cech charakterystycznych dla poszczególnych jednostek chorobowych.

Drugi stanowi wnikliwe badanie przedmiotowe chorego, ze szczególnym uwzględnieniem przyłóżkowych testów neurootologicznych.

Niestety, wobec bardzo niewielkiego zainteresowania neurootologią wśród lekarzy, pacjenci dotknięci problemem zawrotów na ogół ani nie są dokładnie wysłuchani, ani też dokładnie zbadani.

Badanie neurootologiczne jest znacznie dokładniejsze, kiedy lekarz używa w swym gabinecie specjalistycznego sprzętu służącego do całkowitego zniesienia fiksacji (możliwości skupienia wzroku w jednym punkcie), poprzez badanie oczu w całkowitej ciemności, co prawie nigdy nie ma miejsca w gabinetach laryngologicznych, czy neurologicznych. W naszym Centrum Leczenia Zawrotów Głowy stosujemy w tym celu nowoczesne videogogle z kamerą na podczerwień umożliwiające bezprzewodową transmisję w czasie rzeczywistym powiększonego obrazu oka pacjenta do komputera, co umożliwia precyzyjną obserwację i rejestrację nawet subtelnych ruchów gałki ocznej podczas badania.

W Centrum Leczenia Zawrotów Głowy wszystkie powyższe badania wykonywane są rutynowo u każdego pacjenta, zwykle przy pierwszej wizycie lekarskiej.

Czy istnieje konieczność wykonywania badań dodatkowych?

Mimo decydującej roli badania klinicznego pacjenta w diagnostyce zawrotów głowy, niejednokrotnie wskazane jest wykonanie również badań dodatkowych, takich jak np. badanie VHIT, wideonystagmografia (VNG), test dynamicznej ostrości widzenia (dynamic visual acuity – DVA), audiometria, bad. MRI mózgowia, w tym MRI kątów mostowo-móżdżkowych, posturografia, czy przedsionkowe miogenne potencjały wywołane (VEMP).

Powszechnie przeceniana jest natomiast rola USG-D tętnic domózgowych, czy badań obrazowych kręgosłupa szyjnego, które w rzeczywistości rzadko wnoszą istotny wkład w proces diagnostyczny u pacjentów z zawrotami głowy.

Centrum leczenia zawrotów głowy 2


Czy jest możliwość wykonania niezbędnych badań dodatkowych w Centrum Leczenia Zawrotów Głowy ARTMEDIS?

Tak. W naszym Centrum wykonujemy nowoczesne badanie błędnika VHIT, umożliwia ocenę funkcjonowania wszystkich sześciu kanałów półkolistych niezależnie, w odróżnieniu od najczęściej wykonywanego badania błędnika (VNG), w którym bada się jedynie kanał półkolisty boczny. W teście VHIT wykorzystuje się stymulację fizjologiczną, porównywalną do tej, jakiej pacjent doświadcza na co dzień, czyli stymulację ruchem głowy. Test ten pozwala na stwierdzenie jednostronnego lub obustronnego uszkodzenia błędnika lub nerwu przedsionkowego poprzez precyzyjną ocenę i rejestrację ruchu głowy i towarzyszącego mu ruchu gałek ocznych.

 
Poza tym oferujemy Państwu możliwość wykonywania w naszym Centrum tzw. badania dynamicznej ostrości widzenia (dynamic visual acuity – DVA). Ocenia ono odruch przedsionkowo-oczny (VOR) w aspekcie funkcjonalnym, czyli bada wydolność zależnego od VOR mechanizmu stabilizacji spojrzenia podczas ruchów głową.  Pacjenci z uszkodzeniem błędnika, zwłaszcza obustronnym, często skarżą się na tzw. oscylopsje (czyli drganie obrazu) wynikające właśnie z dysfunkcji VOR, która powoduje niemożność utrzymania fiksacji spojrzenia w jednym punkcie kiedy głowa chorego porusza się. Badanie DVA umożliwia wykrycie i udokumentowanie takiej dysfunkcji błędników, a także ocenę stopnia kompensacji deficytu VOR wykazanego w innych badaniach. Ta ostatnia funkcja testu czy nigo go również bardzo użytecznym narzędziem do oceny efektów rehabilitacji przedsionkowej. 
Test DVA polega na odczytywaniu przez pacjenta wyświetlanych przez krótki czas na ekranie komputera logotypów o różnej wielkości czcionki. Początkowo badanie odbywa się w bezruchu , a następnie podczas poziomych i pionowych ruchów głową wykonywanych przez  chorego  z częstotliwością ok 2Hz. Wynik badania przedstawiany jest jako procentowy ubytek dynamicznej ostrości widzenia przy ruchach głową.
W naszej placówce wykonujemy test DVA w wersji opracowanej przez Amerykański Instytut Równowagi (American Institute of Balance) –  Computerized Dynamic Visual Acuity Test (AIB CDVAT).

W toku rozwoju naszej placówki lista dostępnych dla Państwa badań dodatkowych będzie się poszerzała.

Centrum leczenia zawrotów głowy 3

Na czym polega badanie VHIT oraz jak jest wykonywane?

Przeprowadzane w Centrum Leczenia Zawrotów Głowy Artmedis badanie VHIT to nowoczesne badanie wykorzystujące komputerową analizę ruchów głowy i towarzyszących im ruchów gałek ocznych. Ściśle określone dynamiczne ruchy (pchnięcia) głowy pacjenta (zwane impulsami), wykonywane przez osobę badającą w płaszczyznach poszczególnych kanałów półkolistych, są rejestrowane przez komputer dzięki żyroskopowi wbudowanemu w specjalne gogle (zwane też maską), które pacjent ma na sobie podczas badania. Gogle zaopatrzone są również w kamery, dzięki którym możliwa jest dokładna rejestracja towarzyszących pchnięciom głowy precyzyjnych i bardzo szybkich ruchów gałek ocznych (w tym niewidocznych gołym okiem). Na podstawie komputerowej analizy zarejestrowanej w trakcie poszczególnych impulsów trajektorii ruchu gałek ocznych można ocenić reaktywność odpowiednich kanałów półkolistych błędnika.

Utrzymanie spojrzenia na danym obiekcie podczas gdy głowa przemieszcza się z dużą prędkością wymaga bowiem prawidłowego działania tzw. odruchu przedsionkowo-ocznego (vestibulo-ocular reflex, VOR). Polega on na tym, że przemieszczenie się głowy w jednym kierunku powoduje natychmiastowy ruch gałek ocznych w stronę przeciwną i to z tą samą prędkością i o ten sam kąt. Jest to mechanizm bardzo precyzyjny, który wymaga sprawnej odpowiedzi błędników na bodziec pod postacią pchnięć głowy. Ta właśnie odpowiedź jest rejestrowana i oceniana jakościowo podczas badania VHIT. Wykonując pchnięcie głowy w płaszczyźnie danego kanału rejestrujemy VOR wywołany pobudzeniem receptora w bańce stymulowanego kanału. Osoba opisująca badanie ocenia zapis graficzny VOR poszukując przede wszystkim obecności tzw. sakad ukrytych i jawnych, które są oznaką zaburzonego VOR. Komputer zaś wylicza tzw. współczynnik wzmocnienia (gain), który dostarcza informacji o dokładności odwzorowania ruchu głowy przez odpowiadający mu ruch oka.

Technika wykonania badania jest stosunkowo prosta. Pacjentowi zakłada się na oczy specjalną maskę, która podłączona jest do komputera. Zadaniem pacjenta jest ciągłe wpatrywanie się w ustalony punkt na ścianie, podczas gdy diagnosta stojąc za pacjentem trzyma oburącz jego głowę wykonując liczne krótkotrwałe i szybkie ruchy w różnych płaszczyznach (odpowiadających płaszczyznom, w których ułożone są w przestrzeni poszczególne kanały półkoliste). Ważne jest, żeby podczas wykonywania pchnięć pacjent ani przez chwilę nie spuszczał z oczu wyznaczonego punktu, jak też aby punkt ten w żadnym momencie nie znikał z pola widzenia. Należy też starać się jak najbardziej rozluźnić mięśnie karku starając się powstrzymać występujący czasem odruch spinania mięśni i usztywniania szyi. Wówczas badanie nie powoduje zwykle większego dyskomfortu. Ponieważ wykonywane przez badającego ruchy głową pacjenta mają niewielką amplitudę, nie są one niebezpieczne, nawet dla osób z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa, choć czasem bardzo masywne zmiany w kręgosłupie lub inne schorzenia bardzo znacznie ograniczające ruchomość szyi mogą stanowić przeciwwskazanie do badania.

Przewagą badania VHIT w porównaniu do próby obrotowej, a zwłaszcza próby kalorycznej jest znacznie lepsza tolerancja badania przez pacjenta. Podczas stymulacji na fotelu obrotowym normalne jest odczuwanie zawrotów głowy, nawet przez osobę zdrową. Jeszcze gorzej tolerowanym badaniem jest próba kaloryczna, podczas której bodziec termiczny (wlewanie do ucha ciepłej i zimnej wody lub wdmuchiwanie ciepłego i zimnego powietrza) u każdego pacjenta z zachowaną pobudliwością błędników wywołuje oczopląs i zawroty głowy o typie ruchu wirowego, często z towarzyszącymi nudnościami, a czasem nawet wymiotami.
Badanie VHIT na ogół nie nasila natomiast istniejących zawrotów, ani ich nie wywołuje. Bezpośrednio po jego zakończeniu można więc zwykle bez problemu wrócić do domu, a nawet prowadzić samochód. Jest to też badanie z wyboru u dzieci, które zwykle bardzo niechętnie współpracują podczas badania VNG.

Centrum leczenia zawrotów głowy 4

Jak wygląda współczesne leczenie zawrotów głowy?

Rodzaj i skuteczność leczenia zawrotów głowy i zaburzeń równowagi są bardzo uzależnione od zdiagnozowanej przyczyny objawów. Niekiedy terapia bywa trudna (jak choćby w przypadku przewlekłych zespołów móżdżkowych, czy polineuropatii), czasem jest skuteczna, ale wymaga systematycznej rehabilitacji przedsionkowej (jak choćby w przypadku obustronnego uszkodzenia błędnika – czyli obustronnej westybulopatii). Bardzo liczne są jednak przypadki, kiedy wyraźną poprawę lub całkowite ustąpienie (nawet bardzo nasilonych) zawrotów można uzyskać niemal natychmiastowo (jak w przypadku łagodnych napadowych położeniowych zawrotów głowy – BPPV). Niektóre choroby dobrze poddają się leczeniu farmakologicznemu (jak np. migrena przedsionkowa). Czasem odpowiedź na lek jest tak dobra, że służy wręcz jako jedno z kryteriów rozpoznania choroby (przykładem jest paroksyzmia przedsionkowa).

Skuteczność leczenia jest zatem różna i uzależniona od wielu czynników. Należy jednak podkreślić, że w znacznej większości przypadków zawrotów głowy i zaburzeń równowagi stosowanym leczeniem farmakologicznym, manewrami terapeutycznymi lub rehabilitacją można uzyskać istotną poprawę stanu chorego, co przekłada się na ograniczenie jego niesprawności, a często na możliwość powrotu do pełnienia ról społecznych, w tym kontynuacji pracy zawodowej.

Jaka jest rola rehabilitacji w leczeniu zawrotów głowy i zaburzeń równowagi?

Rolą rehabilitacji w przypadku zawrotów głowy i zaburzeń równowagi jest przywrócenie utraconych funkcji i zmniejszenie objawów poprzez wzmocnienie kompensacji ośrodkowego układu nerwowego. Rehabilitacja przedsionkowa przeprowadzana jest na podstawie dwóch procesów: adaptacji i habituacji. Adaptacja jest zwykle opisywana w literaturze jako dwa odrębne mechanizmy nazywane substytucją sensoryczną i substytucją behawioralną, choć w zależności od autorów kategoryzacja ta może się różnić. Wspólną cechą tych dwóch mechanizmów naprawczych jest to, że stanowią one procesy uczenia się, które są nabywane w sposób aktywny i wymagają dynamicznych interakcji pacjenta ze środowiskiem. W obu przypadkach utracona funkcja nie jest przywracana, lecz zastępowana nowym sposobem działania, wykorzystującym albo inne wskazówki sensoryczne, albo nowo opracowaną strategię behawioralną. Funkcje przedsionkowe są w dużym stopniu zależne od procesów integracji wielozmysłowej, które łączą informacje przedsionkowe, wzrokowe, somatosensoryczne. Habituacja to proces stopniowego zmniejszania się reakcji w wyniku monotonnego powtarzania tego samego bodźca, aż do całkowitego zaniku reakcji.